Theo các báo cáo tại Hội nghị thường niên năm 2014 tại Boston của Hội Thấp Khớp Học Hoa Kỳ (ACR), tiếp xúc với kháng sinh trong thời thơ ấu làm tăng đáng kể nguy cơ viêm khớp tự phát ở trẻ vị thành niên.

"Chúng ta càng hiểu biết về hệ vi sinh vật, càng nhận thấy vai trò quan trọng của nó trong nhiều bệnh khác nhau, chẳng hạn như các bệnh tự miễn dịch - bao gồm bệnh viêm ruột và viêm khớp dạng thấp và có thể là bệnh viêm khớp vẩy nến - tất cả đều có một số Các đặc điểm chung của viêm khớp vị thành niên ", tiến sĩ Daniel Horton, Đại học Pennsylvania, Philadelphia, cho biết.

Ông nói với Medscape Medical News: "Chúng tôi phát hiện ra rằng việc tiếp xúc với kháng sinh có liên quan đến nguy cơ gia tăng chứng viêm khớp vị thành niên, với tỷ số chênh lệch (Odd ratio) là 2,6 và nguy cơ tăng lên theo số lần sử dụng kháng sinh.

Tiến sĩ Horton cho biết các nghiên cứu bệnh-chứng không ghép cặp trong thuần tập (nested case–control study ) cho biết thêm về những tác hại tiềm tàng của việc sử dụng kháng sinh ở trẻ em. Các nghiên cứu đã sử dụng Mạng lưới Cải thiện Sức khoẻ (Health Improvement Network), cơ sở dữ liệu y tế dựa vào dân số ở Vương quốc Anh để xác định những người dưới 16 tuổi mới được chẩn đoán bị viêm khớp.153 trẻ bị viêm khớp vị thành niên đã được kết hợp theo tuổi và giới tính với 1530 đối tượng làm nhóm chứng.

Nguy cơ gia tăng với mỗi đơn thuốc bổ sung.

Đối với trẻ em bị phơi nhiễm với 1 hoặc 2 đợt kháng sinh, so với không phơi nhiễm, tỉ lệ bệnh viêm khớp cao hơn gấp 3.1 lần. Đối với trẻ em bị phơi nhiễm với 3 đến 5 đợt kháng sinh, tỷ lệ này là 3,8 lần.

Sự kết hợp giữa tiếp xúc với kháng sinh trong thời thơ ấu và viêm khớp vị thành niên mới được chẩn đoán tương tự nhau đối với các loại kháng sinh khác nhau. Tuy nhiên, không có sự liên quan giữa sự phát triển của viêm khớp và tiếp xúc với các thuốc chống nấm và thuốc kháng vi-rút.

Sau khi hiệu chỉnh theo số lượng và loại nhiễm trùng, sự liên quan giữa việc phơi nhiễm với kháng sinh và tỷ lệ viêm khớp thiếu niên không có thay đổi đáng kể. Tuổi mà trẻ em được tiếp xúc với kháng sinh cũng không có ảnh hưởng đáng kể đến các mối liên quan này.

Thực tế là các thuốc chống vi rút và kháng nấm có ảnh hưởng ít đến sự phát triển của viêm khớp có thể là do vi nấm và vi rút là một phần của hệ vi sinh vật nội sinh ở người. Điều này có thể ủng hộ giả thuyết cho rằng kháng sinh đang góp phần vào sự phát triển của bệnh.

Tuy nhiên, các nghiên cứu không thể loại trừ được khả năng bản thân nhiễm trùng có thể đã góp phần vào sự phát triển của căn bệnh hoặc trẻ em phát triển bệnh sớm trong cuộc đời có nguy cơ nhiễm trùng cao hơn hoặc ít nhất là nhiễm trùng nặng hơn .

Một lý do để tránh thuốc kháng sinh?

Tiến sĩ Horton nói: "Sẽ rất tốt khi tìm ra một lý do khác để không kê toa kháng sinh một cách không phù hợp với trẻ em, nhưng thực tế là kháng sinh có thể là những loại thuốc rất hữu ích trong những tình huống nhất định. Nếu mối liên hệ giữa thuốc kháng sinh và viêm khớp vị thành niên có thể được khẳng định, việc tránh dùng kháng sinh trong những tình huống lâm sàng chưa cần thiết có thể là một trong số ít cách chúng ta làm để ngăn ngừa căn bệnh làm thay đổi cuộc sống này.

Tiến sĩ Matthew Stoll, Đại học Alabama, Birmingham, người không tham gia nghiên cứu cho biết, “sự thay đổi trong vi khuẩn đường ruột do sử dụng kháng sinh là một đóng góp hợp lý cho sự phát triển của chứng viêm khớp vị thành niên”.

“Nếu bạn thay đổi hệ vi sinh vật, có một số vi khuẩn có vẻ như gây các phản ứng tiền viêm, trong khi một số khác có tác dụng chống viêm. Nếu bạn đang thay đổi bản chất của vi khuẩn đến mức bạn có nhiều vi khuẩn gây viêm khớp hơn, dẫn đến viêm khớp và các bệnh tự miễn dịch khác ", Dr Stoll nói với Medscape Medical News. Ông nói rằng ông đồng ý với bác sĩ Horton rằng có lý do để thận trọng khi kê toa kháng sinh cho trẻ em.

"Có những lý do để thận trọng khi kê toa kháng sinh cho trẻ ngay cả trước khi nghiên cứu này được đưa ra. Nếu trẻ không bị nhiễm trùng và bạn cho thuốc kháng sinh, trẻ sẽ phơi nhiễm với các loại thuốc không cần thiết và nguy cơ cao hơn tạo ra vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh". Ông nói: "Hiện nay có nhiều lý do khác để thận trọng khi đưa ra chỉ định kháng sinh cho trẻ em và đây là một điều tốt.

Nguồn: American College of Rheumatology (ACR) 2014 Annual Meeting. Abstract 929. Presented November 16, 2014.

http://www.medscape.com/viewarticle/835110#vp_2

Ths. BS Trần Đăng Khoa lượt dịch.