Hội Lồng Ngực Hoa Kỳ
THÔNG TIN DÀNH CHO BỆNH NHÂN
Ngưng thở khi ngủ ở hệ thần kinh trung ương trong người lớn là gì?
Ngưng thở khi ngủ trung ương (Central Sleep Apnea-CSA) là một dạng bất thường về kiểu thở có thể xảy ra trong khi ngủ. Với CSA, có những khoảng ngưng thở do các tín hiệu trong não gây ra. CSA khác với chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (Obstructive Sleep Apnea-OSA), gây ra kiểu thở bất thường do các mô mềm ở phía sau cổ họng bị đóng lại, dẫn đến tắc nghẽn đường thở. Để biết thêm thông tin về OSA, hãy xem tờ thông tin về Chuỗi thông tin Bệnh nhân ATS trên OSA. CSA ít phổ biến hơn OSA. Nó ảnh hưởng đến nam giới nhiều hơn phụ nữ và xảy ra thường xuyên ở người lớn tuổi. CSA cũng có thể gặp ở trẻ em. Một số người có thể có sự kết hợp của CSA và OSA. Nếu không được điều trị, CSA có thể dẫn đến giấc ngủ kém chất lượng, các triệu chứng ban ngày và mức oxy thấp (giảm oxy máu).
Các triệu chứng phổ biến của CSA là gì?
Những người có CSA thường gặp các triệu chứng sau:
■ Giấc ngủ bị gián đoạn.
■ Mất ngủ.
■Thường xuyên bị thức giấc khi ngủ.
■ Buồn ngủ ban ngày quá mức.
■ Tập trung kém.
■ Có các vấn đề về trí nhớ.
■ Đau đầu buổi sáng.
Một số người có thể cho biết, những người bạn cùng giường của họ nhận thấy họ không thở đều đặn hoặc ngừng thở khi ngủ. Những triệu chứng này không đặc hiệu cho CSA và tương tự như những triệu chứng được báo cáo bởi những bệnh nhân bị OSA. Ngáy cũng có thể xuất hiện, mặc dù không nghiêm trọng như trong OSA.
Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ gây ra CSA là gì?
CSA thường được sinh ra kèm các bệnh lý khác như
■ Rối loạn về tim (suy tim sung huyết, các vấn đề về nhịp tim như rung nhĩ hoặc cuồng nhĩ)
■ Tình trạng thần kinh (đột quỵ, tổn thương não, dị tật bẩm sinh hệ thần kinh trung ương)
■ Sử dụng thuốc opioid (morphin, hydrocodone, oxycodone, fentanyl và methadone)
■ Suy thận
■ Sống ở độ cao trên 2500 mét (8200 feet)
■ Sử dụng áp lực đường thở dương liên tục (CPAP) cho OSA
■ Hội chứng di truyền (hội chứng Prader-Willi hoặc hội chứng Rett)
Đối với một số người, nguyên nhân của CSA không thể xác định được, và được gọi là chứng ngưng thở khi ngủ trung ương vô căn. Xác định nguyên nhân là rất quan trọng vì điều này giúp hướng dẫn điều trị cho những người bị CSA.
Làm cách nào để biết liệu tôi có CSA hay không?
Nếu bạn có các triệu chứng hoặc yếu tố nguy cơ, bạn cần nói chuyện với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của mình. Họ có thể quyết định bạn có cần phải trải qua một nghiên cứu về giấc ngủ (polysomnogram) để xem bạn có bị ngưng thở khi ngủ hay không. Bất cứ khi nào có mối lo ngại về CSA, xét nghiệm chẩn đoán được ưu tiên là làm đa ký giấc ngủ (nghiên cứu giấc ngủ trong phòng thí nghiệm) hơn là nghiên cứu giấc ngủ tại nhà. Nghiên cứu về giấc ngủ sẽ xác định kiểu thở và mức độ oxy của bạn. Bạn cũng có thể được theo dõi nồng độ carbon dioxide (CO2) nếu lo lắng về mức CO2 cao hoặc thở nông yếu. Nếu bạn có CSA với mức CO2 cao, bạn sẽ cần xét nghiệm các rối loạn khác. Để biết thêm thông tin về các nghiên cứu về giấc ngủ, hãy xem Loạt Thông tin Bệnh nhân ATS về Nghiên cứu Giấc ngủ: trong phòng thí nghiệm giấc ngủ và trong nhà.
Tôi nên mong đợi điều gì nếu tôi được chẩn đoán với CSA?
Nếu bạn được chẩn đoán với CSA, bạn có thể được nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe giới thiệu đến một chuyên gia về giấc ngủ để giúp tìm ra nguyên nhân có thể gây ra CSA của bạn và hỗ trợ xử trí. Nếu cần, có thể xét nghiệm thêm và có thể bao gồm siêu âm tim, não và / hoặc xét nghiệm máu. Nếu CSA của bạn có liên quan đến việc sử dụng máy tạo áp lực đường thở dương (PAP) cho OSA (còn được gọi là cách điều trị CSA), chuyên gia về giấc ngủ của bạn sẽ theo dõi chặt chẽ dữ liệu do máy PAP thu thập và xem liệu có cần điều chỉnh việc cài đặt hay không.
CSA được điều trị như thế nào?
Điều trị ban đầu của CSA liên quan đến việc xác định và tối ưu hóa tất cả tình trạng bệnh lý. Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, chuyên gia về giấc ngủ và các bác sĩ tim mạch, bác sĩ thần kinh, bác sĩ thận hoặc chuyên gia về các bệnh khác sẽ làm việc cùng nhau để cung cấp dịch vụ chăm sóc tốt nhất cho bạn.
Dưới đây là một số ví dụ về những gì có thể được đề xuất tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra CSA của bạn.
Biểu hiện |
Điều trị |
Suy tim |
Thuốc trợ tim, liệu pháp điều trị suy tim nâng cao |
Suy thận |
Cân bằng dịch trong cơ thể bằng thuốc lợi tiểu hoặc lọc máu |
Đột quỵ |
Thuốc chống kết tập tiểu cầu, kiểm soát huyết áp |
Thuốc phiện |
Ngừng hoặc giảm thuốc một cách an toàn |
Độ cao |
Đi xuống nơi có độ cao thấp hơn |
Điều trị CSA |
Nên giám sát chặt chẽ, có thể tiến triển tốt hơn theo thời gian |
Suy nhược cơ thần kinh liên quan đến tăng CO2 trong máu |
Thông khí không xâm lấn có / không có tần số dự phòng, khai khí quản bằng máy thở tại nhà |
So với OSA, CSA thường khó kiểm soát hoàn toàn. Khi CSA vẫn tồn tại sau khi tác nhân chính được giải quyết, chuyên gia về giấc ngủ của bạn có thể thảo luận về các hướng điều trị khác. Điều này có thể xảy ra đối với những người có các triệu chứng, có các vấn đề nghiêm trọng hoặc tồi tệ hơn về y tế hoặc có mức oxy thấp lúc ngủ. Các lựa chọn điều trị hiện có sẵn cho CSA bao gồm PAP hoặc thông khí không xâm lấn, oxy, máy kích thích thần kinh hoành hoặc thuốc.
Liệu pháp PAP hoặc thông khí không xâm lấn: Có nhiều loại máy khác nhau có thể được sử dụng trong CSA. Chúng bao gồm liệu pháp áp lực đường thở dương liên tục (CPAP), liệu pháp áp lực dương hai mức (PAP hai mức) có hoặc không có tần số dự phòng hoặc (Adaptive Servo Ventilator-ASV), máy thở servo thích ứng).
Việc lựa chọn loại liệu pháp sẽ được thảo luận bởi chuyên gia về giấc ngủ của bạn và dựa trên kết quả nghiên cứu về giấc ngủ và các vấn đề y tế tiềm ẩn của bạn. Nếu CSA của bạn có liên quan đến mức carbon dioxide cao, liệu pháp áp lực đường thở dương hai mức với tần số hô hấp dự phòng hoặc thông khí không xâm lấn thường được sử dụng. Ít phổ biến hơn, các nguyên nhân được biết là tiến triển theo thời gian, có thể cần mở khí quản (tạo lỗ trên cổ với ống thở) và thở máy tại nhà khi ngủ. Để biết thêm thông tin về liệu pháp PAP và thông khí không xâm lấn, hãy xem các chủ đề Chuỗi thông tin về bệnh nhân ATS được liệt kê trong bài.
Oxy: Nếu bạn có mức oxy thấp trong khi làm nghiên cứu giấc ngủ, bạn có thể được chỉ định thở oxy trong khi ngủ. Điều này có thể được sử dụng cùng với hoặc không có liệu pháp PAP tùy thuộc vào mức độ carbon dioxide của bạn trong quá trình kiểm tra.
Máy kích thích thần kinh hoành: Đây có thể là một lựa chọn cho một số người có CSA và không thể dung nạp liệu pháp PAP hoặc có CSA dai dẳng mặc dù đã sử dụng liệu pháp PAP. Nó là một thiết bị được cấy ghép trong phẫu thuật để kích thích dây thần kinh hoành và dẫn đến sự co lại của cơ hoành. Điều này được thực hiện ở các trung tâm chuyên biệt. Hiện tại, thành công và kết quả lâu dài với phương pháp điều trị này đang được nghiên cứu.
Thuốc: Một số loại thuốc như acetazolamide, theophylline hoặc caffeine có thể kích thích hô hấp của bạn và có thể được sử dụng cho CSA. Chúng có thể được thử nếu bạn không thể dung nạp các liệu pháp khác. Bạn sẽ cần được giám sát chặt chẽ nếu bạn bắt đầu sử dụng chúng.
Hành động
✔ Nói chuyện với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn nếu bạn có các triệu chứng của CSA và có các tình trạng y tế làm tăng nguy cơ mắc CSA.
✔ Hỏi nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn nếu bạn cần nghiên cứu về giấc ngủ.
✔ Thảo luận với nhà cung cấp của bạn về hình thức trị liệu tốt nhất cho CSA của bạn.
✔ Hỏi nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn cách giảm thiểu việc sử dụng chất ma túy nếu bạn đang dùng chúng để kiểm soát cơn đau.
Nguồn tin
Hội lồng ngực Hoa Kỳ
- Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn ở người lớn
- Nhịp độ cơ hoành
- Liệu pháp PAP
- Nghiên cứu giấc ngủ trong Phòng thí nghiệm và Nhà
- Sử dụng ASV cho những người bị suy tim và khó ngủ
- Các vấn đề về hô hấp ở người lớn bị suy nhược thần kinh cơ
- Hội chứng giảm thông khí do béo phì Viện thuốc ngủ Hoa Kỳ http://sleepeducation.org/sleep-disorders-by-category/sleep-breathingdisorders/central-sleep-apnea/overview-facts
Hiệp hội rối loạn giấc ngủ Hoa Kỳ
https://www.sleepapnea.org/learn/sleep-apnea/central-sleep-apnea/
Bài viết này được dịch với sự cho phép của Hội Lồng Ngực Hoa Kỳ trong loạt bài thông tin dành cho bệnh nhân
Nguồn: American Thoracic Society https://www.thoracic.org/