Có hai loại viêm mũi: dị ứng và không dị ứng.
Viêm mũi dị ứng
Nếu bạn bị viêm mũi dị ứng, hệ thống miễn dịch của bạn xác định nhầm một chất thường vô hại là một kẻ xâm nhập. Chất này được gọi là dị nguyên. Hệ thống miễn dịch phản ứng với dị nguyên bằng cách giải phóng histamine và các chất trung gian hóa học vốn thường gây ra các triệu chứng ở mũi, họng, mắt, tai, da và vòm miệng.
Viêm mũi dị ứng theo mùa thường gây ra bởi phấn hoa mang trong không khí tại các thời điểm khác nhau trong năm ở các vùng khác nhau của quốc gia. Viêm mũi dị ứng cũng có thể bị kích hoạt bởi các dị nguyên trong nhà phổ biến như vảy da khô, nước tiểu và nước bọt được tìm thấy trên vẩy da thú cưng, nấm mốc, phân từ mạt nhà và các hạt từ con gián. Đây được gọi là viêm mũi dị ứng thường niên, vì các triệu chứng thường xảy ra quanh năm.
Ngoài các tác nhân gây dị ứng, các triệu chứng cũng có thể xảy ra do các chất kích thích như khói và mùi nồng gắt hoặc do thay đổi nhiệt độ và độ ẩm của không khí. Điều này xảy ra vì viêm mũi dị ứng gây viêm ở niêm mạc mũi, làm tăng độ nhạy với các chất hít vào.
Nhiều người bị viêm mũi dị ứng dễ bị viêm kết mạc dị ứng (dị ứng mắt). Ngoài ra, viêm mũi dị ứng có thể làm cho các triệu chứng hen suyễn trở nên tồi tệ hơn đối với những người mắc cả hai bệnh.
Viêm mũi không dị ứng
Ít nhất một trong ba người có triệu chứng viêm mũi không bị dị ứng. Viêm mũi không dị ứng thường ảnh hưởng đến người lớn và gây ra các triệu chứng quanh năm, đặc biệt là sổ mũi và nghẹt mũi. Tình trạng này khác với viêm mũi dị ứng vì không liên quan đến hệ thống miễn dịch.
Triệu chứng
Các triệu chứng viêm mũi dị ứng bao gồm:
• Ngứa ở mũi, vòm miệng, họng, mắt
• Hắt hơi
• Nghẹt mũi
• Sổ mũi
• Chảy nước mắt
• Quầng thâm dưới mắt
Triệu chứng viêm mũi dị ứng có xu hướng bùng phát vào mùa xuân và mùa thu. Triệu chứng viêm mũi dị ứng thường niên có quanh năm.
Chẩn đoán
Một bác sĩ dị ứng / miễn dịch học được đào tạo và có kinh nghiệm chuyên môn sẽ chẩn đoán các dị nguyên cụ thể gây ra bệnh của bạn, hoặc để xác định xem các triệu chứng của bạn có phải là dị ứng hay không. Bác sĩ dị ứng sẽ hỏi tiền sử bệnh kỹ lưỡng sau đó là xét nghiệm dị ứng. Xét nghiệm da hoặc xét nghiệm máu là phương pháp phổ biến nhất để xác định các tác nhân gây viêm mũi dị ứng của bạn.
Điều trị và xử trí viêm mũi dị ứng
Sau khi chẩn đoán dị ứng cụ thể, bác sĩ dị ứng / miễn dịch học sẽ làm việc với bạn để xây dựng kế hoạch tránh các dị nguyên gây ra các triệu chứng của bạn. Ví dụ, nếu bạn bị dị ứng với mạt nhà hoặc nấm mốc trong nhà, bạn sẽ thực hiện các bước để giảm các dị nguyên này trong nhà của bạn càng nhiều càng tốt.
Đối với dị ứng ngoài trời như phấn hoa, các biện pháp tránh bao gồm hạn chế các hoạt động ngoài trời trong thời gian có lượng phấn hoa cao. Cục Dị ứng Quốc gia cung cấp mức độ phấn hoa và nấm mốc chính xác và đáng tin cậy nhất từ khoảng 80 trạm đếm trên khắp Hoa Kỳ, hai trạm đếm ở Canada và hai trạm đếm ở Argentina.
Liệu pháp miễn dịch (chích ngừa dị ứng) là một phương pháp điều trị đã được chứng minh giúp giảm bệnh lâu dài cho nhiều người bị viêm mũi dị ứng.
Một hình thức khác của liệu pháp miễn dịch dị ứng đã được phê duyệt gần đây tại Hoa Kỳ được gọi là viên dị ứng dưới lưỡi. Thay vì tiêm, viện dị ứng sẽ đưa ra các dị nguyên dưới lưỡi hàng ngày.
Bác sĩ dị ứng của bạn có thể kê toa thuốc để giảm các triệu chứng viêm mũi dị ứng. Những loại thuốc này có thể bao gồm thuốc xịt corticosteroid mũi, thuốc kháng histamine, thuốc xịt mức kháng histamine mũi hoặc thuốc uống thông mũi. Một danh sách đầy đủ các loại thuốc được sử dụng để điều trị dị ứng có thể được tìm thấy trong Hướng dẫn thuốc của Hội Hen, Dị ứng, Miễn Dịch Hoa Kỳ.
Các lựa chọn điều trị cho viêm mũi không dị ứng bao gồm corticosteroid xịt mũi, thuốc chống dị ứng mũi và nước muối rửa mũi. Nếu sổ mũi, nhiều thuốc xịt mũi ipratropium có thể giúp giảm sổ mũi. Nếu nghẹt mũi là một vấn đề lớn, có thể sử dụng thuốc uống thông mũi hoặc thuốc xịt, nhưng không nên sử dụng thuốc xịt thông mũi hơn bốn ngày trừ khi chúng được sử dụng kết hợp với thuốc xịt corticosteroid mũi.
Phần lớn các loại thuốc dị ứng cho viêm mũi dị ứng sẽ có hiệu quả tốt nhất nếu được bắt đầu trước khi phấn hoa có trong không khí vào mỗi mùa xuân và các triệu chứng dị ứng xuất hiện. Nếu bạn bắt đầu dùng thuốc dị ứng trước khi bạn tiếp xúc với dị nguyên mùa xuân, thuốc có thể ngăn chặn sự giải phóng histamine và các hóa chất khác. Do đó, các triệu chứng dị ứng được ngăn chặn phát triển hoặc ít nghiêm trọng hơn nhiều.
Người dịch: Trần Thanh Lộc - Lê Thị Tuyết Lan
Nguồn: https://www.aaaai.org/conditions-and-treatments/allergies/rhinitis
