Hội Lồng Ngực Hoa Kỳ

THÔNG TIN DÀNH CHO BỆNH NHÂN

Test thử thách chức năng phổi phế quản: Methacholine hoặc các tác nhân khác

Test thử thách phế quản là một xét nghiệm chức năng phổi để đo những gì xảy ra khi bị thách thức bởi một chất mà ở một số người có thể gây ra thắt chặt đường thở (co thắt phế quản). Ở Mỹ, tác nhân gây thử thách qua đường hô hấp phổ biến nhất là methacholine. Các tác nhân hít khác được sử dụng bao gồm histamine, mannitol và không khí lạnh. Test thử thách phế quản thường được thực hiện để xem một người có thể mắc bệnh hen suyễn hay không. Test thử thách phế quản có thể được gọi là thử nghiệm thử thách methacholine (MCT), thử nghiệm hít vào methacholine hoặc thử nghiệm vị trí phế quản. Tờ thông tin này tập trung chủ yếu vào test thử thách methacholine (MCT)

 

Tại sao tôi được yêu cầu làm xét nghiệm này?

Test thử thách phế quản có thể được thực hiện ở một người có các triệu chứng không rõ ràng hoặc không đặc hiệu để xác nhận hoặc loại trừ hen suyễn. Một người đã biết bệnh hen suyễn  được yêu cầu làm xét nghiệm để xem mức độ nhạy cảm của đường thở hoặc các loại thuốc điều trị hen suyễn đang được sử dụng tốt như thế nào trong việc làm cho đường thở bớt nhạy cảm hơn. Hỏi nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn những gì bạn sẽ được biết khi thực hiện xét nghiệm này.

Có lý do nào để tôi không nên hoặc không thể thực hiện xét nghiệm không?

Xét nghiệm thử thách phế quản không nên được thực hiện nếu bạn đã có các bệnh sử:

■ Đau tim không ổn định (đau thắt ngực)

■ Kiểm soát huyết áp kém (tăng huyết áp)

■ Cục máu đông trong phổi hoặc nơi khác trong cơ thể gần đây

■ Một số vấn đề về mạch máu (phình động mạch chủ hoặc động mạch não)

Đối chiếu với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn trước khi tiến hành nghiên cứu nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú. Có thể có những lý do khác mà test không được thực hiện và nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn quyết định xem bạn có đủ điều kiện để thực hiện test thử thách phế quản hay không. Nếu bạn nghi ngờ về việc bạn có nên làm xét nghiệm này hay không, hãy thảo luận mối quan tâm của bạn với cơ sở y tế, các nhà cung cấp. Nếu độ bão hòa Oxy của bạn thấp ( 85%) bạn có thể không được làm test hoặc chỉ có thể được xét nghiệm khi sử dụng thêm oxy.

Nếu chức năng phổi của bạn quá thấp khi bắt đầu thử nghiệm, bạn không thể thực hiện. Đó là lý do tại sao bạn thực hiện phép đo hô hấp ký trước khi bắt đầu thực hiện test này.

Những rủi ro nào có thể xảy ra với bài test thử thách phế quản?

Test thử thách có thể gây ra phản ứng hen suyễn với co thắt phế quản. Bạn có thể ho hoặc thở khò khè, tức ngực, khó thở hoặc không có triệu chứng gì. Bạn sẽ cảm thấy dễ chịu hơn sau khi được dùng thuốc giãn phế quản dạng hít.

Test thường được thực hiện trong phòng đo chức năng hô hấp với các nhân viên được đào tạo, những người biết cách hỗ trợ bạn nếu có vấn đề trong quá trình xét nghiệm. Một nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe luôn sẵn sàng trong quá trình thực hiện test.

Làm cách nào để chuẩn bị cho test thử thách phế quản?

Bạn có thể phải ngừng một số loại thuốc trước khi thử nghiệm. Các loại thuốc khác nhau phải được dừng vào những thời điểm khác nhau dựa trên thời gian chúng tồn tại trong cơ thể. Xem lại danh mục thuốc của bạn với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn để được hướng dẫn về những loại thuốc nên dừng và trong bao lâu trước khi xét nghiệm. Ví dụ, bạn không nên dùng albuterol hoặc levalbuterol ít nhất 8 giờ trước khi xét nghiệm. Đồng thời, lập danh sách thuốc bất kỳ loại nào bạn đang dùng để thở hoặc điều trị tắc nghẽn xoang hoặc dị ứng. Đối chứng với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe hoặc trung tâm xét nghiệm để xem bạn có nên ngừng chúng trong trường hợp chúng có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm hay không.

Bạn nên tránh sử dụng sản phẩm có chứa chất kích thích như trà, cà phê, chocolate vì chúng có thể làm sai kết quả.

Bạn không nên tập thể dục 6 giờ trước khi làm. Bạn không hút thuốc ít nhất 6 giờ trước khi tiến hành. Trao đổi với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn nếu bạn đã bị cảm lạnh hoặc nhiễm trùng đường hô hấp trên trong 4 tuần trước khi xét nghiệm. Những điều này cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả thử nghiệm.

Tôi nên mong đợi điều gì từ test thử thách phế quản?

Trong test thử thách, người đo sẽ hít methacholine hoặc histamine với liều lượng khác nhau. Đường thở của bệnh nhân hen suyễn sẽ phản ứng khi tiếp xúc với hóa chất ở một lượng nhất định. Đường thở càng nhạy cảm, lượng hóa chất cần thiết để gây ra phản ứng càng thấp. Các cơ hô hấp bị co lại, gây ra tắc nghẽn khiến bạn khó thở ra hơn. Bất cứ lúc nào, nếu phổi của bạn có phản ứng dương tính (suy giảm chức năng từ 20% trở lên), bạn sẽ được dùng thuốc giãn phế quản dạng hít để đảo ngược tình trạng đó.

Test thử thách Methacholine được thực hiện như thế nào?

Bạn phải có khả năng làm xét nghiệm đo chức năng phổi bằng hô hấp kế một cách chính xác để thực hiện thử thách. (Xem Loạt Thông tin Bệnh nhân ATS về xét nghiệm chức năng Phổi). Dưới đây là các bước cơ bản cho test thử thách Methacholine:

1. Bạn sẽ làm phép đo hô hấp ký để xem chức năng phổi ban đầu của bạn là bao nhiêu. Nếu chức năng của bạn tốt, bạn sẽ chuyển sang bước tiếp theo của bài xét nghiệm.

2. Bạn có thể được yêu cầu hít nước muối (một dung dịch nước muối) và kiểm tra lại chức năng phổi của bạn.

3. Nếu chức năng phổi của bạn ổn định, bạn sẽ được yêu cầu hít một lượng methacholine rất thấp.

4. Bạn sẽ đo hô hấp ký ngay sau khi hít methacholine và lặp lại sau vài phút.

5. Nếu bạn chưa phản ứng với methacholine liều đầu, bạn sẽ tiếp tục các liều hít thử nghiệm của methacholine (thường là từ tổng số 5-10 liều). Sau mỗi liều, bạn sẽ thực hiện phép đo hô hấp ký để đảm bảo an toàn và đo phản ứng của phổi với methacholine.

6. Nếu chức năng phổi của bạn giảm xuống, bạn sẽ được dùng một loại thuốc hít gọi là thuốc giãn phế quản (như albuterol hoặc levalbuterol) để giúp mở lại đường thở.

7. Bạn sẽ lặp lại phép đo hô hấp ký để đảm bảo rằng bạn cải thiện trở lại mức cơ bản của mình.

8. Bạn sẽ không rời khỏi khu vực thử nghiệm cho đến khi bạn đã hồi phục trở lại mức cơ bản của mình. Vì vậy, bạn có thể được yêu cầu đợi một giờ hoặc hơn trước khi được phép về nhà.

Tôi sẽ nhận được kết quả của bài kiểm tra trong bao lâu?

Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn sẽ xem xét kết quả về mức độ bão hòa O2 của bạn trước, trong và sau khi tập thể dục. Bạn có thể biết kết quả ngay lập tức nhưng bạn sẽ muốn xem với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của mình

Các bước hành động

Nếu bạn bị cảm lạnh, ho nhiều hơn hoặc cảm thấy yếu vào ngày làm test nghiệm, hãy kiểm tra với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn để hoãn việc xét nghiệm.

Kiểm tra với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn để xem liệu bạn có cần giữ bất kỳ loại thuốc nào trước khi thử thách và trong bao lâu.

Yêu cầu nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn giải thích kết quả test thử thách giãn phế quản của bạn.

Nguồn tin

Hội lồng ngực Hoa Kỳ

www.thoracic.org/patients/

– Kiểm tra chức năng phổi

– Hen suyễn là gì ?

ATS/ERS Task Force: Standardization of Lung Function Testing. Get full reference or ATS Standards? • ERS standards •

https://erj.ersjournals.com/content/49/5/1601526

Tác giả : Marianna Sockrider, MD, DrPH, Todd Olin MD

Phản biện: Brian Graham MD, Hrishikesh Kulkarni MD, Kaharu Sumino MD, MPH

Người dịch: Trần Thanh Lộc - BS. Lê Thị Tuyết Lan

Bài viết này được dịch với sự cho phép của Hội Lồng Ngực Hoa Kỳ trong loạt bài thông tin dành cho bệnh nhân

Nguồn: American Thoracic Society https://www.thoracic.org/patients/patient-resources/resources/lung-function-studies-methacholine.pdf