Suy nhược cơ thần kinh là gì?

Các bệnh về cơ thần kinh ảnh hưởng đến chức năng của các cơ trong cơ thể bạn. Những tình trạng này thường là do các vấn đề với các dây thần kinh không gửi tín hiệu đến các cơ của bạn và / hoặc các cơ hoạt động không chính xác. Một số ví dụ về các bệnh gây suy nhược cơ thần kinh ở người lớn bao gồm:

■ Bệnh xơ bên teo cơ (Amyotrophic Lateral Sclerosis-ALS, còn được gọi là bệnh Lou Gehrig)

■ Chứng loạn dương cơ

■ Bệnh nhược cơ nặng

Suy nhược cơ thần kinh có thể ảnh hưởng đến hô hấp của tôi như thế nào?

Cần có nhiều cơ để thực hiện việc hô hấp bình thường. Chúng bao gồm cơ hoành (cơ ngăn cách hệ hô hấp, hệ tuần hoàn với hệ tiêu hóa), cơ liên sườn và cơ cổ và họng. Khi cơ thần kinh bị yếu, một số hoặc tất cả các cơ này có thể bị mệt mỏi, khiến bạn khó hit vào và thở ra. Tình trạng mệt mỏi cơ này có thể khiến bạn thở nông. Bạn có thể cảm thấy như bị ngạt thở khi nằm và ngủ. Thở nông do yếu cơ, được gọi là giảm thông khí, có thể làm giảm mức oxy trong cơ thể và tăng mức carbon dioxide trong máu của bạn.

Sự gia tăng carbon dioxide có thể dẫn đến đau đầu, lú lẫn và giảm khả năng thức dậy sau khi ngủ. Suy nhược cơ thần kinh cũng có thể khiến bạn khó ho một cách hiệu quả. Khi bạn không thể ho tốt, nghĩa là bạn không thể đào thải chất nhầy ra khỏi phổi.

Do đó, bạn có thể bị nhiễm trùng phổi thường xuyên hơn (viêm phổi) hoặc cảm thấy khó thở hơn do chất nhầy chặn đường thở của bạn.

Đôi khi chức năng phổi giảm dần và các vấn đề về hô hấp diễn ra dần dần. Bạn có thể không có triệu chứng hoặc không nhận ra mức độ hạn chế của hơi thở. Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn sẽ giúp bạn theo dõi các vấn đề về hô hấp có thể phát triển từ bệnh cơ thần kinh của bạn.

Nếu tình trạng cơ hô hấp của bạn ngày càng yếu, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn sẽ thảo luận về các xét nghiệm và lựa chọn điều trị với bạn.

Tôi nên tìm những gì vấn đề về giấc ngủ nào nếu tôi bị bệnh cơ thần kinh?

Ba vấn đề có thể ảnh hưởng đến hô hấp do suy nhược cơ thần kinh khi ngủ là:

■ Giảm thông khí về đêm

■ Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (Obstructive Sleep Apnea-OSA)

■ Ngưng thở khi ngủ trung ương (Central Sleep Apnea-CSA)

Bạn có thể gặp bất kỳ hoặc tất cả những vấn đề này tùy thuộc vào loại bệnh cơ thần kinh mà bạn mắc phải.

Giảm thông khí về đêm.

Vấn đề này là do hơi thở nông trong khi ngủ do yếu cơ. Giảm thông khí dẫn đến tăng mức carbon dioxide trong máu của bạn và cuối cùng là giảm mức oxy.

Nó thường tồi tệ hơn trong giấc ngủ REM (còn được gọi là giấc ngủ “mơ”) khi bạn dựa vào cơ hoành làm cơ duy nhất để thở. Dấu hiệu đầu tiên bạn nhận thấy có thể là khó thở khi nằm thẳng. Các cơ hô hấp bị suy yếu của bạn khó mở rộng lồng ngực đủ để hít thở bình thường. Một số người mô tả cảm giác "không có đủ không khí". Thừa cân có thể làm cho vấn đề này trở nên tồi tệ hơn. Ngủ ở tư thế nâng cao người hơn bằng cách kê thêm gối dưới đầu có thể giúp giảm bớt tình trạng này.

Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (Obstructive Sleep Apnea-OSA)

OSA là một tình trạng xảy ra trong khi ngủ, lúc đó các mô mềm ở phía sau cổ họng và lưỡi bị sụp xuống và chặn (cản trở) không khí đi vào phổi một cách bình thường. Điều này có thể khiến hơi thở của bạn ngừng lại hoặc “tạm dừng” trong vài giây hoặc lâu hơn. Sự suy yếu cơ thần kinh có thể làm cho OSA trở nên tồi tệ hơn.

Chứng ngưng thở khi ngủ trung ương (Central Sleep Apnea - CSA).

Đôi khi trong lúc ngủ, một người mắc bệnh cơ thần kinh có thể gặp vấn đề với việc não không gửi tín hiệu đến phổi và cơ để thở. Nếu tín hiệu bình thường từ não để thở bị gián đoạn trong một thời gian ngắn, nó được gọi là ngưng thở trung ương khi ngủ. Việc ngừng thở trung tâm có thể làm giảm mức oxy của bạn.

Các triệu chứng liên quan đến rối loạn hô hấp khi ngủ do suy nhược cơ thần kinh là gì?

Rối loạn hô hấp khi ngủ có thể dẫn đến bất kỳ triệu chứng nào dưới đây:

■ Ngáy

■ Thở hổn hển hoặc nghẹt thở

■ Thức giấc thường xuyên trong khi ngủ

■ Cảm thấy mệt mỏi hoặc buồn ngủ vào ban ngày

■ Đau đầu buổi sáng

■ Thay đổi tâm trạng

■ Có vấn đề về trí nhớ

■ Phù chân

Nếu bạn đang gặp bất kỳ triệu chứng nào trong số những triệu chứng này, bạn nên trao đổi với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn

Những xét nghiệm nào về giấc ngủ trong bệnh cơ thần kinh được thực hiện?

Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn có thể yêu cầu một số loại xét nghiệm để tìm các vấn đề về hô hấp do các vấn đề về cơ thần kinh ngay cả khi bạn không có triệu chứng.

Các test chức năng phổi rất hữu ích trong việc tìm kiếm tình trạng yếu cơ hô hấp vì chúng đo lượng không khí bạn hít vào và thở ra. (Xem thêm tờ thông tin về Chuỗi thông tin Bệnh nhân ATS tại www.thoracic.org/patients)

Khí máu động mạch  được thực hiện bằng cách sử dụng máu lấy từ động mạch, thường là ở cổ tay. Nó đo mức độ oxy và carbon dioxide trong máu của bạn. Máy theo dõi độ bão hòa oxy (máy đo oxy theo nhịp mạch) chỉ đo nồng độ oxy trong máu, nhưng không cho biết mức độ carbon dioxide.

Lưu lượng ho đỉnh là một xét nghiệm đo độ mạnh của cơn ho. Lưu lượng càng cao, cơn ho của bạn càng mạnh.

Đa ký giấc ngủ (polysomnography) được thực hiện để tìm kiếm rối loạn nhịp thở khi ngủ. Các nghiên cứu về giấc ngủ có thể được thực hiện tại nhà hoặc tại trung tâm giấc ngủ (xem thêm tại trang web www.thoracic.org/patients)

Có thể làm gì để điều trị các vấn đề về hô hấp và giấc ngủ do suy nhược cơ thần kinh?

Nếu bạn gặp vấn đề về hô hấp trong khi ngủ, bạn sẽ được hưởng lợi từ việc sử dụng một số loại máy thông khí không xâm nhập. Các loại thông khí không xâm nhập phổ biến là CPAP (áp lực đường thở dương liên tục) và BPAP (áp lực đường thở dương hai mức). Áp suất không khí được truyền qua một mặt nạ vừa khít với mũi và miệng của bạn hoặc chỉ với mũi của bạn. Bạn sẽ được trang bị kích thước và kiểu dáng khẩu trang phù hợp với khuôn mặt của mình.

Những thiết bị này giúp bạn thở trong khi ngủ theo một số cách. Chúng giúp giảm chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn bằng cách sử dụng áp suất không khí để giữ cho đường thở trên của bạn mở ra. Áp lực dương cũng giúp bạn hít thở bình thường hơn, mặc dù cơ hô hấp của bạn yếu. Nếu bạn bị ngưng thở trung ương, khởi động nhịp thở cũng có thể được thêm vào để giúp đảm bảo bạn hít thở một số nhịp nhất định mỗi phút. Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn có thể yêu cầu bạn sử dụng oxy bổ sung.

Điều này có thể được thực hiện cùng với thông khí không xâm lấn. Nếu ho yếu, bạn có thể được hưởng lợi từ việc sử dụng thiết bị hỗ trợ ho một bộ phận.

Thiết bị này mô phỏng một cơn ho sâu bằng cách thổi không khí vào phổi của bạn và sau đó nhanh chóng hút nó ra ngoài. Bạn sử dụng nó với ống ngậm hoặc mặt nạ. Sử dụng nó mỗi ngày sẽ giúp phổi của bạn sạch chất nhờn. Thiết bị này cũng sẽ làm tăng thể tích không khí trong phổi của bạn, giúp cải thiện mức oxy và giảm nguy cơ xẹp phổi và nhiễm trùng.

Bạn có thể làm những điều khác để cải thiện giấc ngủ khi bị suy nhược cơ thần kinh. Điều quan trọng là phải tuân theo một chế độ ăn uống cân bằng. Sức mạnh cơ hô hấp của bạn sẽ xấu đi khi dinh dưỡng kém. Cố gắng giảm cân nếu bạn đang thừa cân. Tránh hút thuốc hoặc dùng thuốc lá điện tử. Hạn chế uống rượu, đặc biệt là trước khi đi ngủ. Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến hô hấp trong khi ngủ, vì vậy hãy nhớ xem xét với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn về bất kỳ loại thuốc nào bạn đang sử dụng, bao gồm cả thuốc bất hợp pháp và thuốc không kê đơn.